e ontwikkelingen in de rechtspraak over stikstof zorgen voor protest uit de bouwsector. Met de Porthos uitspraak van 2 november 2022 is de bouwvrijstelling vervallen, zodat voor elk bouwproject moet worden aangetoond dat de stikstofuitstoot van het project – inclusief de bouwfase – niet bijdraagt aan vergroting van de stikstofuitstoot.
Mogelijk een klein lichtpuntje: een positieve weigering op een aanvraag voor een natuurvergunning blijft van kracht, ook als dat besluit (mede) was gebaseerd op de bouwvrijstelling van voor 2 november 2022. Dit volgt uit een recente uitspraak van de Rechtbank Gelderland.
Intern salderen
Voor projecten waarbij sprake is van significante gevolgen voor Natura-2000 gebieden is een natuurvergunning nodig. In 2020 heeft de Raad van State bepaald dat geen natuurvergunning nodig is in geval van intern salderen.
Intern salderen is dat het nieuw te realiseren project per saldo geen toename van stikstofdepositie veroorzaakt ten opzichte van de bestaande (referentie)situatie. Bijvoorbeeld: als het gebruik van een (agrarisch) terrein zo wordt aangepast of uitgebreid dat dit zorgt voor evenveel of minder stikstofuitstoot op de omliggende Natura 2000-gebieden ten opzichte van de huidige (referentie)situatie, is er sprake van intern salderen. Er is dan geen natuurvergunning nodig. Dit kan worden vastgesteld met berekeningen die de initiatiefnemer zelf laat opstellen.
Positieve weigering
Initiatiefnemers dienen dan soms toch een aanvraag in voor een natuurvergunning, met als doel om daarop een zogenaamde positieve weigering te krijgen. Dit is een besluit waarin de vergunning wordt geweigerd om reden dat voor de beoogde activiteit geen vergunning nodig is. Daarmee beschikt de initiatiefnemer in ieder geval over een document op basis waarvan hij de beoogde activiteit kan uitvoeren. Echter, in een positief weigeringsbesluit wordt vaak een disclaimer opgenomen die erop neer komt dat aan de positieve weigering geen rechten meer kunnen worden ontleend indien de plannen in vorm of omvang veranderen of het recht of beleid wijzigt. Met dergelijke disclaimers lijkt een positieve weigering minder rechtszekerheid te bieden dan een daadwerkelijk verleende natuurvergunning.
Volgens de rechtbank Gelderland zijn de rechtsgevolgen van een positieve weigering gelijk aan die van een natuurvergunning waaraan dezelfde argumentatie ten grondslag zou zijn gelegd. Een vergunning levert in dit geval dus niet meer rechten op dan een positieve weigering, aldus de rechtbank Gelderland.
Ten aanzien van de disclaimer overweegt te rechtbank dat de rechtskracht van besluiten uit de wet volgt, en niet uit een overweging in een concreet besluit (de disclaimer). Dit geldt voor zowel positieve weigeringen als voor vergunningen.
Bouwvrijstelling
Deze uitspraak kan in bepaalde gevallen gunstig zijn voor bouwprojecten. Uit de jurisprudentie volgt dat een natuurvergunning ziet op het project als geheel, dus de bouwfase en de operationele fase. Ook het besluit dat geen vergunning nodig is (positieve weigering) kan daarom alleen maar zien op het project als geheel. Het daarin opgenomen oordeel dat geen natuurvergunning vereist is, is definitief.
Dit rechtvaardigt de conclusie dat een positieve weigering die deels is gebaseerd op de bouwvrijstelling, gewoon kan worden gebruikt. Ook de disclaimer doet op basis van de uitspraak van de rechtbank Gelderland aan deze conclusie niet af.
Heeft u vragen over prijsstijgingen in de bouw, dan kunt u altijd contact opnemen met ons.
Schrijf u hier in voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de nieuwste blogs.
Rob van Duivenboden
